Brak owulacji to brak szansy na ciążę. Tę szansę może przywrócić leczenie farmakologiczne, a ostatecznie in vitro.
Brak owulacji – przyczyny, objawy, diagnostyka i leczenie
Brak owulacji w cyklu menstruacyjnym oznacza, że z jajnika nie została uwolniona komórka jajowa. W przypadku kobiet starających się o dziecko oznacza to, że w danym cyklu nie mają szans na zajście w ciążę. Jeśli starasz się o dziecko, ale podejrzewasz, że nie masz owulacji, przyjdź do InviMed na konsultację z monitoringiem cyklu.
Kiedy występuje brak owulacji?
Większość cykli u kobiet to cykle owulacyjne, a owulacja ma miejsce około 14 dni przed rozpoczęciem kolejnego cyklu (pierwszym dniem cyklu jest pierwszy dzień krwawienia miesiączkowego).
Cykle bezowulacyjne to częste zjawisko u dojrzewających dziewcząt (w pierwszych latach miesiączkowania nawet połowa cykli przebiega u nich bez procesu jajeczkowania) oraz u kobiet w okresie tak zwanej premenopauzy (etap poprzedzający przekwitanie).
Cykle bez owulacji u kobiet w wieku rozrodczym z reguły występują w przebiegu konkretnych schorzeń, na przykład niedoczynności tarczycy lub zespołu policystycznych jajników (PCOS). Mogą też pojawić się u kobiet zdrowych, raz lub dwa razy w roku.
Jeśli starasz się o dziecko i podejrzewasz u siebie zaburzenia lub brak owulacji przyjdź do InviMed na konsultację z monitoringiem cyklu lub na pierwszą konsultację niepłodnościową.
Brak owulacji a okres
Regularne miesiączki to w obiegowej opinii jedna z kluczowych oznak dobrego stanu zdrowia kobiety, a martwić należy się dopiero wtedy, gdy krwawienie pojawia się zbyt rzadko lub zbyt często. Stwierdzenie to jest do pewnego stopnia prawdziwe, ponieważ zaburzenia miesiączkowania są niepokojącym objawem i należy skonsultować je z ginekologiem. Jednak warto uświadomić sobie, że regularność krwawień nie jest stuprocentową gwarancją zdrowia. Co więcej, samo pojawienie się miesiączki nie oznacza, że w danym cyklu odbył się proces jajeczkowania, a kobieta ma szanse na zajście w ciążę.
Sytuacja, w której występuje brak owulacji, a miesiączka nie budzi większych zastrzeżeń, może trwać miesiącami lub nawet latami – z reguły dopiero po okresie nieudanych starań o dziecko kobiety zaczynają podejrzewać, że ich układ rozrodczy nie funkcjonuje prawidłowo.
Brak owulacji – przyczyny
Brak jajeczkowania to najczęściej efekt zaburzeń hormonalnych, wynikających z nieprawidłowości w obrębie narządów, które kontrolują przebieg cyklu menstruacyjnego, a mianowicie jajników, przysadki mózgowej i podwzgórza. Wśród schorzeń odpowiedzialnych za cykle bezowulacyjne wymienia się:
- zespół policystycznych jajników (PCOS);
- zaburzenia czynności tarczycy;
- guzy i inne choroby przysadki;
- włókniaki, torbiele i guzy w jajnikach;
- hiperprolaktynemię;
- przedwczesne wygasanie czynności jajników;
- nadmiernie wysokie stężenie męskich hormonów płciowych (np. w przebiegu schorzeń nadnerczy).
Często zdarza się, że brak owulacji w cyklu miesiączkowym jest spowodowany nieprawidłową masą ciała – zarówno niedowaga, jak i nadwaga niekorzystnie wpływają na przebieg jajeczkowania. Nie bez znaczenia jest także długotrwały stres, nadmierny wysiłek fizyczny, zły stan zdrowia psychicznego (depresja, nerwica), stosowanie środków antykoncepcyjnych oraz niektórych leków psychotropowych, przeciwwymiotnych lub przeciwhistaminowych.
Jak rozpoznać brak owulacji?
Brak owulacji – objawy
Sposób, w jaki manifestują się zaburzenia jajeczkowania może różnić się u poszczególnych kobiet, na przykład u części z nich występują prawidłowe miesiączki, podczas gdy u innych comiesięczne krwawienie z dróg rodnych jest bardzo obfite lub wyjątkowo skąpe.
O występowaniu cyklów bezowulacyjnych często świadczy brak konkretnych objawów, typowych dla poszczególnych faz cyklu, takich jak: ból podbrzusza w trakcie owulacji, rozciągliwy i przejrzysty śluz podczas dni płodnych, oraz wzrost temperatury ciała towarzyszący jajeczkowaniu. Niepokojącym sygnałem są również nieregularne cykle.
Oprócz symptomów typowych dla zaburzeń jajeczkowania, kobiety mogą doświadczać także innych objawów, wynikających z przebiegu schorzeń odpowiedzialnych za brak owulacji, np. u pacjentek z PCOS pojawia się nadmierne owłosienie, zmiany trądzikowe lub otyłość.
Jeśli cykle bezowulacyjne powtarzają się co miesiąc, po pewnym czasie mogą przyczynić się do rozwoju cukrzycy typu 2, insulinooporności, zaburzeń gospodarki lipidowej, nadciśnienia lub hiperinsulinemii.
Brak owulacji – leczenie
Podstawą skutecznego leczenia cyklów bezowulacyjnych jest właściwe rozpoznanie przyczyny zaburzeń jajeczkowania. Jeżeli źródłem problemu jest nieprawidłowa masa ciała lub zbyt intensywne ćwiczenia, zmiany w trybie życia i powrót do właściwej wagi to pierwszy – i często jedyny niezbędny – krok do przywrócenia owulacji. W przypadku zaburzeń hormonalnych konieczne jest natomiast zastosowanie indywidualnie dobranych leków, które spowodują regulację gospodarki hormonalnej, a co za tym idzie – cyklu menstruacyjnego.
Co oznacza brak owulacji dla kobiet planujących ciążę?
Zaburzenia jajeczkowania to poważny problem wielu par, które starają się o dziecko, dlatego tak ważne jest, aby po postawieniu diagnozy, kobieta podjęła leczenie. Dobrą wiadomością jest fakt, iż u około 90% pacjentek udaje się przywrócić owulację z pomocą właściwie dobranych leków, dzięki czemu mają duże szanse na zajście w ciążę drogą naturalną. Jeśli leczenie farmakologiczne nie przynosi efektu, w wielu przypadkach szanse na urodzenie dziecka daje procedura in vitro.
***
Konsultacja medyczna: doktor Tomasz Rokicki, ginekolog-położnik i dyrektor medyczny kliniki InviMed w Warszawie. Na co dzień zajmuje się prowadzeniem par starających się o dziecko. To ekspert w dziedzinie medycyny rozrodu, jeden z założycieli sieci klinik leczenia niepłodności InviMed, a także autor programu e-owulacja.pl.
