Hashimoto a niepłodność

Jak tarczyca wpływa na płodność?

Tarczyca jest małym gruczołem znajdującym się w szyi. Jego zadaniem, jako kluczowej części układu hormonalnego, jest kontrolowanie metabolizmu organizmu. Hormony tarczycy regulują sposób, w jaki organizm wykorzystuje energię, więc mają wpływ na prawie każdy organ, w tym na bicie serca. Jeśli nie ma wystarczającej ilości hormonów tarczycy, wiele funkcji organizmu ulega osłabieniu. Tarczyca otrzymuje informacje od przysadki mózgowej poprzez hormon stymulujący tarczycę (TSH) i uwalnia trójjodotyroninę (T3), tyroksynę (T4) i kalcytoninę. Równowaga hormonalna wynikająca z prawidłowej pracy gruczołu tarczycy odgrywa również istotną rolę w procesie zapłodnienia, a następnie w okresie ciąży, ponieważ:

• hormony tarczycy mają nadrzędny wpływ na właściwy przebieg cyklu miesiączkowego;
• zaburzenia stężenia hormonów mogą prowadzić do znaczącego spadku libido;
• hormony wytwarzane przez tarczycę oddziałują na procesy przemiany materii, wzrost i rozwój komórek oraz procesy regeneracyjne w obrębie wszystkich komórek organizmu – w tym również płodu i jego układu nerwowego.

U kobiet hormony tarczycy współdziałają z żeńskimi hormonami płciowymi - estrogenem i progesteronem - w celu utrzymania prawidłowej funkcji jajników i dojrzewania komórek jajowych. Zbyt duża (nadczynność) lub zbyt mała (niedoczynność) ilość hormonów tarczycy powoduje problemy z zajściem w ciążę lub donoszeniem ciąży do terminu, poronienia, przedwczesne porody. Choroby tarczycy mogą także niekorzystnie oddziaływać na rozwój płodu. Zaburzenia mogą również powodować anowulację i nieprawidłowości w cyklach miesiączkowych. 

Hashimoto a niedoczynność tarczycy

W niedoczynności tarczycy gruczoł tarczowy nie produkuje wystarczającej ilości hormonów. Niski poziom hormonów tarczycy może zakłócać uwalnianie jajeczka z jajnika (owulację), co wpływa na płodność. Ponadto niektóre z przyczyn niedoczynności tarczycy, takie jak pewne zaburzenia autoimmunologiczne lub zaburzenia przysadki mózgowej, mogą wpływać na płodność. Niektóre typowe objawy niedoczynności tarczycy to przyrost masy ciała, zmęczenie, zaparcia, uczucie zimna, przerzedzenie włosów, wahania nastroju, bladość skóry oraz zwiększone lub obfitsze krwawienia miesiączkowe.

U wielu osób z chorobą Hashimoto rozwija się niedoczynność tarczycy. Hashimoto to zaburzenie autoimmunologiczne, które może powodować spadek funkcji tarczycy. W przypadku tej choroby układ odpornościowy atakuje tarczycę, która ulega uszkodzeniu i nie może produkować wystarczającej ilości hormonów. Choroba Hashimoto utrudnia zajście w ciążę i negatywnie wpływa na rozwój płodu.

Hashimoto – cichy wróg

Choroba Hashimoto rozwija się powoli, zwykle latami, prowadząc do przewlekłego uszkodzenia gruczołu tarczycy i spadku stężenia hormonów tarczycowych we krwi. Może przebiegać z wytworzeniem wola tarczycy, tworzącego się pod wpływem nieprawidłowej przebudowy narządu, która w konsekwencji doprowadza do całkowitej niewydolności tego gruczołu wydzielania wewnętrznego. Nie jest to objaw stały i u części pacjentów symptom ten nie występuje.

Dolegliwości towarzyszące chorobie Hashimoto wynikają głównie z niedoczynności gruczołu tarczycy i obejmują: zaparcia, uczucie zmęczenia, bóle mięśni, uczucie sztywnienia w okolicy bioder i ramion, wzrost masy ciała, ból i sztywność stawów, obrzęk stawów kolanowych oraz małych stawów stóp i dłoni, osłabienie mięśni kończyn oraz wyjątkowo obfite i przedłużające się miesiączki. Niskie stężenie hormonów tarczycowych wpływa także na wygląd chorego – jego skóra zyskuje blady odcień, jest przesuszona, a twarz staje się obrzęknięta. W przebiegu przewlekłego limfocytowego zapalenia gruczołu tarczowego pojawić się może również depresja, ograniczenie zdolności poznawczych oraz zwiększona wrażliwość na niskie temperatury.

Hashimoto a ciąża

Jeśli kobieta jest w ciąży, Hashimoto jest też niebezpieczne dla rozwijającego się płodu. Dzieci urodzone przez kobiety z nieleczoną niedoczynnością tarczycy spowodowaną chorobą Hashimoto mogą mieć większe ryzyko wystąpienia wad wrodzonych niż dzieci urodzone przez zdrowe matki. Dzieci te są bardziej narażone na problemy intelektualne i rozwojowe. Istnieje również związek między ciążą z niedoczynnością tarczycy a problemami z sercem, mózgiem i nerkami u dzieci. Jeśli planujesz zajść w ciążę lub jesteś we wczesnej ciąży, pamiętaj o sprawdzeniu poziomu hormonów tarczycy.

Hashimoto a zajście w ciążę - dlaczego warto się leczyć?

Bagatelizowanie objawów wskazujących na chorobę Hashimoto to poważny błąd, ponieważ bez podjęcia stosownego leczenia schorzenie to może prowadzić do wystąpienia szeregu powikłań, takich jak choroby układu sercowo-naczyniowego (w tym do niewydolności serca) oraz zaburzenia zdrowia psychicznego.

Błędem jest także brak leczenia choroby w trakcie trwania ciąży. Jak przyznaje Jarosław Kaczyński, specjalista ginekolog-położnik, endokrynolog z naszej kliniki w Warszawie „Choroba jest wyzwaniem dla lekarza prowadzącego ciężarną z chorobą autoimmunologiczną tarczycy. Zaburzenia hormonalne mogą wpłynąć niekorzystnie na dziecko rozwijające się w łonie matki. Od dawna wiadomo, że ryzyko wad wrodzonych u płodu jest większe, gdy ciężarna z niedoczynnością tarczycy nie znajduje się pod opieką lekarza. Badania wykazały istnienie związku między brakiem leczenia choroby Hashimoto u ciężarnej a zaburzeniami wzrostu rozwijającego się płodu oraz zahamowaniem rozwoju intelektualnego dziecka. Dlatego stanowczo doradzam zbadanie stężenia hormonów tarczycy przed zajściem w ciążę lub na jej wczesnym etapie”.

Kobiety, u których zdiagnozowano chorobę Hashimoto mogą mieć trudności z zajściem w ciążę. Grupa japońskich naukowców dowiodła, że istnieje bezpośredni związek pomiędzy obecnością przeciwciał występujących w chorobie Hashimoto a obniżeniem wartości AMH (parametr określający rezerwę jajnikową u kobiety). Dlatego wszelkie zaburzenia dotyczące pracy tarczycy warto leczyć jeszcze przed poczęciem dziecka. Dzięki właściwie dobranej terapii szanse na bezproblemowy przebieg ciąży i urodzenie zdrowego dziecka znacznie wzrosną.