Zespół policystycznych jajników (PCOS) – czy utrudnia zajście w ciążę?
Czy zespół policystycznych jajników uniemożliwia zajście w ciążę? Jakie są objawy zespołu policystycznych jajników? Sprawdź, kiedy warto rozpocząć leczenie i czy PCOS może być szkodliwe dla przyszłych mam.
Co to są policystyczne jajniki?
Zespół policystycznych jajników (inaczej PCOS) to zaburzenie dotykające kobiet w wieku rozrodczym - według danych Głównego Urzędu Statystycznego w Polsce przyjmuje się wiek od 15 do 49 lat. Policystyczne jajniki charakteryzują się dużą ilością pęcherzyków, widocznych na badaniu USG. Mechanizm ich powstania zależy głównie od czynników genetycznych, endokrynologicznych, metabolicznych oraz środowiskowych.
PCOS może być przyczyną niepłodności u kobiet, spowodowanej zaburzeniami hormonalnymi. Nie jest to jednak wyrok. Według specjalistów, po zmianie trybu życia oraz zastosowania odpowiedniej terapii, zajście w ciąże jest stosunkowo wysokie. (1)
Zespół policystycznych jajników - objawy
PCOS objawia się najczęściej występowaniem cykli bezowulacyjnych oraz nadprodukcją męskich hormonów płciowych - androgenów. Cykle bezowulacyjne stanowią poważną przeszkodę w zajściu w ciążę. Oprócz tego mogą wystąpić inne zaburzenia miesiączkowania, na przykład zbyt częste lub rzadkie miesiączki - w odstępach większych niż 35 dni lub mniejszych niż 21).
Objawy zespołu policystycznych jajników to również hirsutyzm, czyli nadmierne owłosienie okolic twarzy (tak zwany “męski zarost”), brodawek sutkowych, pachwin czy pleców.
Do tego dochodzą również:
- pogorszenie się stanu cery - trądzik (szczególnie w okolicach żuchwy),
- przetłuszczanie się skóry i włosów, wypadanie włosów i łysienie typu męskiego (w postaci “zakoli),
pogorszenie stanu psychicznego, na przykład zaburzenia lękowe, depresja,
- przebarwienia na skórze,
- przyrost masy ciała - otyłość typu androidalnego w okolicach brzucha. Często występuje w połączeniu z insulinoopornością, predysponując pacjentkę do rozwoju zespołu metabolicznego oraz stłuszczenia wątroby.
INSULINOOPORNOŚĆ
Zespół policystycznyh jajników często idzie w parze z insulinoopornością. To stan, w którym organizm ma znacznie obniżoną wrażliwość na insulinę (hormon regulujący poziom cukru we krwi). Insulinooporność zwykle prowadzi do stanu przedcukrzycowego, a także rozwoju cukrzycy typu drugiego. (2)
Zespół policystycznych jajników - leczenie
Jeśli zauważyłaś u siebie niepokojące objawy, niezwłocznie zgłoś się do ginekologa lub ewentualnie endokrynologa. Specjalista przeprowadzi z tobą dokładny wywiad, zleci badania, postawi diagnozę oraz zaplanuje odpowiednie leczenie. Szybka zmiana stylu życia, diety oraz wprowadzone leczenie farmakologiczne może stosunkowo zmniejszyć objawy zespołu policystycznych jajników. U pacjentek z rozpoznaną insulininoopornością bardzo ważne jest wdrożenie farmakoterapii w postaci metforminy. Zalecane są także suplementy, które mogą spowodować przywrócenie cykli owulacyjnych oraz poprawiają jakość oocytów.
Zgłoś się również do swojego lekarza rodzinnego, którego zadaniem jest systematyczne monitorowanie twojego stanu zdrowia. Dzięki temu, w razie pojawienia się zmian metabolicznych, lekarz będzie mógł skierować cię na konsultację u specjalisty. Jeśli wraz z PCOS chorujesz również na insulinooporność i jesteś osobą otyłą, wskazana jest wizyta u dietetyka. Z kolei, jeśli twój stan psychiczny mocno się pogorszył (między innymi przez fakt niepłodności), czujesz lęk, spadek nastroju, brak siły i ogólne rozbicie - udaj się do psychiatry lub psychoterapeuty. Pamiętaj, że nie jest to nic wstydliwego.
Jak wygląda badanie w kierunku zespołu PCOS?
Na samym początku lekarz ginekolog przeprowadza szczegółowy wywiad z pacjentką. Pyta ją o dolegliwości oraz termin ostatniej miesiączki. Następnie zaprasza ją na fotel, na którym wykona badanie USG przezpochwowe. Dzięki niemu może dokładnie obejrzeć jajniki, czyli ich wielkość oraz ilość znajdujących się w nich pęcherzyków.
Według wytycznych International PCOS Network z 2018 roku, policystyczny jajnik to taki, którego objętość wynosi około 10 cm3 i/lub w każdym z narządów występuje (ale nie musi) co najmniej 20 pęcherzyków o średnicy od 2 do 9 milimetrów.
Następnie kobieta powinna wykonać badania hormonalne (2-4 dzień cyklu) za pomocą pobrania krwi z żyły łokciowej. Obejmują one pomiar stężenia testosteronu, SHBG (to białko, wiążące hormony płciowe), androstendionu, dehydroepiandrosteronu (DHEA-S), 17OHProgesteronu a także gonadotropin – hormonu luteinizującego (LH) i hormonu folikulotropowego (FSH). Dochodzą do tego również badania stężenia progesteronu (badanie wykonane ok 7dni po spodziewanej owulacji pomoże ustalić, czy w organizmie kobiety zachodzą cykle owulacyjne) oraz test obciążenia glukozą - stężenia glukozy i insuliny (dwuetapowebadanie trzyetapowe).
Lekarz zleci również badania mające na celu wykluczyć inne zaburzenia hormonalne, na przykład: chorobę tarczycy, wrodzony przerost nadnerczy czy zespół Cushinga. (3)
Bibliografia
- https://www.mp.pl/pacjent/ginekologia/choroby/260942,zespol-policystycznych-jajnikow-pcos
- https://core.ac.uk/download/pdf/268454212.pdf
- https://www.ginekologiaipoloznictwo.com/articles/polycystic-ovary-syndrome--analysis-of-guidelines-and-the-role-of-ultrasound-examination-in-the-diagnosis-of-pcos.pdf
Autoryzacja treści:
dr n. med. Anna Niesłuchowska-Hoxha - Specjalista ginekolog-położnik z kliniki InviMed w Katowicach
