Drożność jajowodów – kiedy zdecydować się na badanie?
Niedrożne jajowody często nie powodują żadnych objawów. Wiele kobiet nie wie, że ma problem, dopóki nie zacznie starać się o dziecko i nie zauważy oznak zaburzeń płodności. U niektórych osób występują pewne symptomy, takie jak ból w miednicy lub po jednej stronie brzucha. Uczucie może nasilać się w trakcie miesiączki. Jeżeli po roku prób nadal nie jesteś w ciąży, zgłoś się na badania.
Jak drożność jajowodów wpływa na płodność?
Jajowody to część żeńskich narządów rozrodczych, która łączą jajniki z macicą. Podczas owulacji, która ma miejsce mniej więcej w połowie cyklu miesiączkowego, jajowody przenoszą uwolnioną komórkę jajową z jajnika do macicy. Najczęściej w tym miejscu ma też miejsce poczęcie.
Niedrożność jajowodów jest jedną z przyczyn niepłodności u kobiet. Zablokowane jajowody uniemożliwiają komórce jajowej i plemnikowi zbliżenie się do siebie lub utrudniają już zapłodnionej komórce drogę do macicy. Z tego powodu zarodek nie będzie mógł zagnieździć się w endometrium. Problem dotyczy nawet 30% pacjentek, które zgłaszają się po ocenę płodności .
Problem dotyczy nawet 30% pacjentek, które zgłaszają się po ocenę płodności .
Co może być przyczyną niedrożności jajowodów?
Jajowody mogą zostać zablokowane z wielu powodów, które obejmują:
- przebyte zakażenia, które prowadzą do powstania zrostów w obrębie jajowodów,
- zapalenie wyrostka robaczkowego i powikłania po operacji usunięcia wyrostka,
- choroby przenoszona drogą płciową, takie jak rzeżączka lub chlamydia,
- endometriozę, czyli stan, w którym wyściółka macicy rozrasta się poza jamę macicy, co może powodować niedrożność jajowodów i zaburzenia owulacji,
- operacje w obrębie jamy brzusznej, np. usunięcie mięśniaków macicy i torbieli na jajnikach,
- wrodzoną wadę budowy jajowodów,
- nieprawidłową aplikację wkładki domacicznej,
- ciążę pozamaciczną,
- nowotwory jajowodów.
Wszystkie te schorzenia lub procedury mogą mieć bezpośredni wpływ na jajowody.
W ich wyniku tworzą się: zrosty, czopy śluzowe, guzki czy tkanka bliznowata, które blokują jajowody.
Niedrożność jajowodów a ciąża pozamaciczna
Częstym powikłaniem niedrożnych jajowodów jest ciąża pozamaciczna. Jeśli jajowód jest częściowo zablokowany, komórka jajowa będzie zdolna do zapłodnienia, ale po połączeniu z plemnikiem może w się w nim zatrzymać. Skutkuje to ciążą pozamaciczną.
Jedyną metodą leczenia jest zatrzymanie przebiegu ciąży, która zagraża zdrowiu i życiu kobiety. Jeżeli po leczeniu, pojawi się niepłodność, a kobieta będzie chciała spełnić marzenie o macierzyństwie, lekarze zasugerują zapłodnienie in vitro.
Jak sprawdzić drożność jajowodów?
Ultrasonograficzna histerosalpingografia, czyli Sono HSG, jest rodzajem badania, używanego do sprawdzenia drożności jajników. Zabieg odbywa się na fotelu ginekologicznym. Podczas HSG lekarz aplikuje do macicy i jajowodów kontrast, który pozwala ujrzeć na monitorze wnętrze jamy macicy i jajowodów. W trakcie podawania płynu specjalista wykonuje badanie USG dopochwowe.
Badanie drożności jajowodów odbywa się w pierwszej połowie cyklu miesiączkowego. Na życzenie pacjentki można je przeprowadzić w znieczuleniu ogólnym. Zdarza się, że płyn wykorzystywany do zabiegu udrażnia jajowód, zatem procedura może mieć jednocześnie funkcję terapeutyczną.
Jaka jest skuteczność leczenia niedrożnych jajowodów?
U około 4 - 15% pacjentek udaje się udrożnić jajowody.
Leczenie niedrożnych jajowodów
Jeśli jajowody są podejrzewane o niedrożność, lekarz może użyć operacji laparoskopowej, aby je udrożnić. Zabieg jest refundowany przez NFZ. Metoda jest znacznie mniej inwazyjna niż tradycyjna operacja, ponieważ nie wymaga otwarcia jamy brzucha. Wystarczą jedynie dwa niewielkie nacięcia, aby chirurg wprowadził kamerę i narzędzia.
Skuteczność leczenia zależy od stopnia zaawansowania problemu. Średnio u 4 - 15% pacjentek udaje się udrożnić jajowody. Dzięki temu już kilka miesięcy po zabiegu będzie można starać się o dziecko metodami naturalnymi lub z niewielkim wsparciem medycznym, tj. stymulacje hormonalne czy monitorowanie cyklu miesięcznego. W przypadku niepowodzeń nie trzeba się poddawać. Kobieta, której jajowody nie zostaną w pełni udrożnione, może skorzystać z procedury in vitro.
Autoryzacja treści:
dr n. med. Artur Kobielski - specjalista ginekolog - położnik z kliniki InviMed w Katowicach
